Χάζευα, θυμάμαι, πέρσι το καλοκαίρι μια δειγματοληπτική έρευνα γύρω από την υγεία των Ελλήνων και τις καθημερινές συνήθειες που έχουν και την επηρεάζουν. Έλεγε λοιπόν πως το μεγαλύτερο ποσοστό των Αθηναίων καταναλώνει περίπου δυο καφέδες την ημέρα. Αν τώρα συνυπολογίσεις τον ενήλικο πληθυσμό του «κλεινόν άστυ» και βάλεις πως ένας στους τέσσερις καφέδες συνολικά (ίσως να λέω και λίγους) είναι takeaway, φτάνεις εύκολα το ένα εκατομμύριο πακέτα ημερησίως –στοιχείο που έχει επιβεβαιώσει και έρευνα της Greenpeace Greece– , μαζί με τα πλαστικά καλαμάκια τους.
Φυσικά δεν είμαστε η εξαίρεση. Από την περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης, στις χώρες της βαριάς φάμπρικας, φάνηκε πως η μαζική και εξευτελιστικά φθηνή παραγωγή αυτού του προϊόντος ήταν ικανή για να το μετατρέψει σε απαραίτητο εργαλείο καθημερινής κατανάλωσης των μητροπόλεων, που αν και χρησιμοποιείται μόνο μία φορά (και για λίγα δευτερόλεπτα κατά βάση) καταλήγει να πλήττει χρόνια το θαλάσσιο οικοσύστημα. Ζυγίζοντας όλα αυτά τα δεδομένα, ο «πόλεμος ενάντια στο πλαστικό καλαμάκι» έχει βρει απανταχού υποστηρικτές – ανάμεσά τους
νοτιοαφρικάνικες εταιρίες
, πανίσχυρα
brandnames αλκοολούχων ποτών
στη Γαλλία, αμέτρητες
pub στην Βρετανία και την Ιρλανδία
, καμπάνιες στην
Αυστραλία
και την
Αμερική
.
«Το πιο απλό βήμα, κατά τη γνώμη μας, γίνεται ρωτώντας τον πελάτη αν επιθυμεί καλαμάκι στο ρόφημά του».
Το παράδειγμά τους ακολούθησε και ένα αντρόγυνο στην πόλη μας, η Δάφνη και ο Fran, που εδώ και λίγους μήνες έχει λανσάρει την καμπάνια
«Plastic Free Drinks» από το (επίσης νεοσύστατο) εργαστήριό τους στο κέντρο της πόλης με την επωνυμία «Πλαστικουργείο» (Ασκληπιού 51, 2130443356). «Η ιδέα γεννήθηκε από την ανάγκη μας να προσφέρουμε λύσεις και εναλλακτικές για το πλαστικό μιας χρήσης, πράγμα που είχαμε ήδη δει να πετυχαίνει με αντίστοιχες πρωτοβουλίες στην Αγγλία όπου μέναμε για μερικά χρόνια», μας εξηγούν οι ίδιοι. «Ξεκινώντας door to door από τη γειτονιά μας, τα Εξάρχεια και το Κολωνάκι, επιθυμούμε να ενθαρρύνουμε τον κόσμο γύρω μας να αλλάξει τις μικρές καθημερινές του συνήθειες και να δημιουργηθεί μια κοινότητα από καφέ και επιχειρήσεις που με τον τρόπο τους θα συμβάλλουν έμπρακτα σε αυτό».
Η διαδικασία είναι απλή. Οι πελάτες επιβραβεύονται με κάποια έκπτωση ή κάποιες κάρτες bonus όταν έρχονται με το δικό τους σκεύος ενώ προσφέρονται καλαμάκια πολλαπλών χρήσεων (όπως ανοξείδωτα ή μπαμπού) για την κατανάλωση εντός του καταστήματος ή την αγορά τους σε takeaway. «Το πιο απλό βήμα, κατά τη γνώμη μας, γίνεται ρωτώντας τον πελάτη αν επιθυμεί καλαμάκι στο ρόφημά του, όπως για παράδειγμα γίνεται ήδη με το γάλα σε όσους παραγγέλνουν γαλλικό καφέ», συνεχίζουν οι πλαστικουργοί. «Και μόνο με αυτό, μπορούμε να αποτρέψουμε αμέτρητα καλαμάκια μιας και γιατί πολύ κόσμος έτσι κι αλλιώς δεν επιθυμεί καλαμάκι στο χυμό του ή στο αλκοολούχο ποτό του».
Ακολουθώντας τα χνάρια της φρέσκιας καμπάνιας, γυρίσαμε στα πρώτα μαγαζιά της πόλης που έμπρακτα επιχειρούν να αλλάξουν συνήθειες αμέτρητων χρόνων σε μια zerowaste φιλοσοφία.
#1 Καταλαχού
Πίσω από μία μικρή τζαμαρία στη Μαυρομιχάλη κρύβεται ένα μακρόστενο οπωροπωλείο, που –όπως μαρτυρά και το ποντιακό του όνομα– προέκυψε… κατά τύχη. Ξεκινώντας από τον Ιούλιο του ’15, μια ομάδα ανθρώπων που είχαν λίγο-πολύ όλοι τους μία σχέση με τον πρωτογενή τομέα, αποφάσισαν να οργανώσουν ένα εγχείρημα καταναλωτικού συνεταιρισμού για την προώθηση των μικροκαλλιεργητών, χωρίς την παρέμβαση από μεσάζοντες. «Προτεραιότητα για εμάς είναι η βιολογική, ποιοτική παραγωγή των προϊόντων αλλά και η εξασφάλιση μιας minimum ηθικής στις συνθήκες εργασίας» μου εξηγούν η Αφροδίτη και η Χριστοφίλη, δύο από τα μέλη της ομάδας.
Ψάχνοντας ανάμεσα στα ξύλινα ράφια, τα ράφια ψυγείου, τα υφασμάτινα τσουβάλια και τα βάζα που σε περιτριγυρίζουν μέσα σε λίγα μόλις τετραγωνικά στο βάθος του ισογείου, βρίσκεις λογής-λογής καλούδια απ’ όλη την Ελλάδα (ανάμεσά τους λούπινα Μάνης, χαρουπάλευρο Κρήτης και κρίταμο Ικαρίας), ανάλογα με την εποχή και την διαθεσιμότητα της παραγωγής φυσικά. Αντιλαμβανόμενοι την σύγχρονη αποξένωση από τον πρωτογενή τομέα και το παραγόμενο προϊόν, προσπαθούν να χτίσουν μια σχέση εμπιστοσύνης και εγγύτητας ανάμεσα στους παραγωγούς και τους καταναλωτές μέσω συναντήσεων καθώς και να ενθαρρύνουν μια αντίληψη επανάχρησης, προσφέροντας έκπτωση σε καταναλωτές που προμηθεύονται ροφήματα και σούπες με τα δικά τους σκεύη.
